భావాతీతధ్యానం! 1

భావాతీతధ్యానం! (మెడిటేషన్)

(ఈ ‘సబ్జెక్టు’ నిజంగా అందరికీ ఉపయోగకరమనే ఉద్దేశ్యంతో రాస్తున్నాను)

మనం సాధారణంగా ‘మెడిటేషన్’ లేదా ‘భావాతీత ధ్యానం’ లాంటి మాటలు వింటుంటాం. అంటూంటాం! మనం ఏదో అనారోగ్య సమస్యతో డాక్టరు దగ్గరకి వెళ్తాం. డాక్టరు ‘మెడిటేషన్’ చేయమంటాడు. మరేదో వ్యక్తిగత సమస్య స్నేహితుడుకి చెప్పుకుంటాం. అతడూ అదే సలహా యిస్తాడు. ఇంకెవరో మనతో గొప్పగా చెప్పుకుంటారు “నేను మెడిటేషన్ చేస్తున్నా. చాలా హ్యాపీగా వున్నా”నంటూ.

ఇంతకీ, ‘మెడిటేషన్’ చేయమన్న ఆ డాక్టరుకీ, మన స్నేహితుడుకీ, ఇంకెవరో ‘మెడిటేషన్’ చేస్తున్నానని చెప్పిన వ్యక్తికీ నిజంగా ఈ ‘మెడిటేషన్’ అంటే ఏమిటో తెలుసా? ఇదీ అసలు సమస్య?

ఒక హిందువుడు భగవద్గీత పట్టుకుంటాడు. గుడి కెళ్ళి ప్రార్థన చేస్తాడు. ముస్లి ఖురాన్ తో మసీదు కెళ్తాడు. అలాగే బైబిల్ తో క్రిష్టియనూ. . . ఈ విధంగా రకరకాల మతాల వ్యక్తుల రకరకాల విశ్వాసాలతో ప్రార్థనలు జరుపుతుంటారు. కానీ, యిక్కడ అసలు విషయం వాళ్ళంతా వాళ్ళ విశ్వాసాల కనుగుణంగా మానసిక, శారీరక అరోగ్యం గానీ, ఆథ్యాత్మికమైన మరో ప్రయోజనం గానీ నిజంగా పొందుతున్నారా. . . లేదా?

తర్వాత, మనం బాధల్లో వుంటాం. బాధలకి ప్రత్యామ్నాయం దొరకదు. ఎవరి మీదో ఆధారపడతాం. గురువుని ఆశ్రయిస్తాం. సలహా కోరతాం. అతడేదో మంత్రమో, యింకొకటో ఉపదేశిస్తాడు. అది మనం ఆచరిస్తాం. కానీ, మళ్ళీ మామూలుగానే వుంటాం. ఒక్కోసారి దైవం మీదా ఈ ‘మెడిటేషన్’ మీద అసలు మనకి విశ్వాసం పోతుంది. రకరకాల సందేహాలూ పీడిస్తుంటాయి. అన్నీ ధ్యానం అంటే ఏమిటీ. . . ఎవరైనా నిజమైన ధ్యానం గురించి చెప్తే బాగుణ్ణు అని.

నిజానికి ఈ ‘మెడిటేషన్’ లేదా ‘ధ్యానం’ అంటే ఏమిటి? అసలు అటువంటి స్థితి యేదైనా నిజంగా వుందా లేదా యివి ప్రస్తుతం మన ముందున్న ప్రశ్నలు!

అసలు ధ్యానం గురించి తెలుసుకునే ముందు దానికి అవసరమైన కొన్ని మామూలు విషయాల గురించి తెలుసుకుందాం!

సమాజంలో జీవిస్తున్న ఒక సగటు మనిషిని ఉదాహరణగా తీసుకుంటే అతడికి కొన్ని కోరికలూ, ఆదర్శాలూ, ధ్యేయాలూ, లక్ష్యాలూ, వాటిని సాధించడానికి అతడు చేసే ప్రయత్నాలూ వుంటాయి. ఉదాహరణకి భార్యా పిల్లలూ, సొంత యిల్లూ, కొంత పొలం, ఓ కారూ, ఓ పెద్ద బ్యాంక్ అకౌంటూ యింకా అనుకుంటే ఓ పెద్ద పదవి (భారత ప్రధానో, అమెరికా ప్రెసిడెంటో). . . ఇవన్నీ ఆశతో ముడిపడి వుంటాయి.

అలాగే కుటుంబాన్నీ, సమాజాన్నీ వదిలేసి ఆథ్యాత్మికం లోకి వెళ్ళిన వ్యక్తిని తీసుకుంటే అతడకీ మామూలు మనిషిలాగే కొన్ని కోరికలూ, ఆదర్శాలూ, ధ్యేయాలూ, లక్ష్యాలూ, వాటిని సాధించడానికి అతడు చేసే ప్రయత్నాలూ వుంటాయి. కాకపోతే భార్యా పిల్లల బదులు దైవం, ఆస్థికి బదులుగా ముక్తీ, కారుకి బదులుగా స్వర్గం, పదవికి బదులుగా దైవదర్శనం, ఆత్మసాక్షాత్కారం, విశ్వరూప సందర్శనం యిలా. . . సగటు మామూలు మనిషి కోరికలకి భిన్నంగా అన్పించినా ఇవన్నీ కూడా ఆశతోనే ముడిబడివుంటాయి.

కనుక పైకి భిన్నంగా అన్పించినా వీళ్ళిద్దరినీ నడిపించే చోదక (Motive) శక్తి ఒకటే. అది ఆశ!

ఇక ‘మెడిటేషన్’ (Meditation) లేదా ‘భావాతీత ధ్యానం(భావాలు అంటే ఆలోచనలు లేనిది)’ గురించి విచారిద్దాం!

ఇందులో మొదటిది సాకారం, సుగుణోపాసన లాంటి పేర్లతో పిలువబడుతోంది.

ఒక వ్యక్తి పద్మాసనం వేసుకుని కళ్ళు మూసుకుని, “రామ రామ” అంటూనో, “ఓం నమశ్శివాయః” అంటూనో లేదా “అల్లా”, “యొహోవా” అంటూనో ఆ వ్యక్తి తనకి యిష్టమైన ఒక దైవం పేరును పదే పదే ఉచ్ఛరిస్తూ వుంటాడు. ఆ ఉచ్ఛారణలో ధారణ వుంటుంది. ఏకాగ్రత వుంటుంది. వ్యక్తి ఆలోచన పక్కదారి పట్టకుండా జాగ్రత్త పడటం, కంట్రోల్ చేయడమనేది వుంటుంది. ఈ పేరు ఉచ్ఛరించే క్రమంలో, కంట్రోల్ చేసే క్రమంలో వ్యక్తి నిరంతరం ఘర్షణ పడటం వుంటుంది. శరీరంలోని శక్తి ఖర్చవడం జరుగుతుంది. ఇక్కడ గమనిస్తే ఆ వ్యక్తి కోరుకునే ప్రశాంతత నిజంగా అతడికి దొరకదు. పైగా ఈ ప్రక్రియ లోపభూయిష్టంగా, ప్రశాంత రహితంగా తయారై అతడెన్ని గంటలు ఈ రకమైన ధ్యానం చేస్తాడో అన్ని గంటలు శరీరంలో శక్తి ఖర్చయి చివరకి అలసట మిగులుతుంది.

ముఖ్యమైన విషయమేమిటంటే. . . ఈ ధ్యాన ప్రక్రియ అంతా భావాలతో, ఆలోచనలతో, కంట్రోల్ చేయాలనే తాపత్రయంతో నిండి వుంటుంది. కనుక యిది భావాలు లేని భావాతీతమైన ధ్యానం కానేరదు.

ఈ విధమైన ధ్యానం యింతకు ముందు కొంతకాలం నుండీ ప్రాక్టీస్ చేస్తున్నవాళ్ళెవరైనా వుంటే అదెంత అనర్థదాయకమో ఎన్ని పని గంటలు వాళ్లు వ్యర్థం చేశారో అటువంటి వాళ్ళకే నిజానికి మాటలు స్పష్టంగా అర్థమవుతాయి. . .ఆ ప్రక్రియ మీద వాళ్ళకున్న దురభిమానాన్ని వదులుకోగలిగితేనే సుమా!

( సశేషం )